Манас баатырдын Каныкейге уйлонушу
Чоң Таластын оюнда,
Кең-Кол-Ата боюнда,
Кайнардын кара көзүндө,
Как чынардын өзүндө,
Тай семизин сойдуруп,
Сары казы, кыйма жал
Кыя кесип койдуруп,
Өңчөй кыргыз мыктысы,
Жашы менен карысы,
Айылына Жакыптын
Жалпы келген баарысы.
Айкөл Манас лөгү* бар,
Баатырдын айтып өтөр кеби бар:
"Кечээ калк үчүн намыс талашып,
Кайып канды каратып,
Ат жалында кармашып,
Ырас, каркыралуу* кыз алдым,
Же куда болуп, той союп,
Жеңе жандап, кыз кууп,
Качан барып мен алдым?
Кечээ каптап уруш салышкан
Кара тегин калчаны
Кайра кууп сүргөндө,
Мага каруусу келбей чарчады,
Айыбына жыгылды,
Мен кызын алдым Шооруктун.
Оюма түштү бирдеме,
Мен бүгүн айтайын деп оолуктум.
Атам элең, бай Жакып,
Алдыңа басып келбедим.
Же өзүң билип балам - деп,
Ак никелеп өзүмө
Катын алып бербедиң.
Уруш менен талашта
Өзүм алдым экини.
Ушу турган калайык,
Же менин бул айтканым чекиби?
Калмактан алдым Карабөрк,
Калчадан алдым Акылай,
Экөө тең кабат төрөбөй,
Туяксыз өтүп кетем - деп,
Муну үчүн болбойт көөнүм жай.
Жанында Чубак, Сыргак бар,
Кыргылчал менен Ажыбай
"Катынды мынча көбөйтүп,
Не кыласың, баатыр ай?!".
Ажыбай күлүп борсулдап,
Берки чоролор күлүп торсулдап,
Баатырыңды азыраак
Аңгеме кылды ушундай.
Баатырлар жатат кынтыйып,
Кулагын салып бай Жакып,
Тыңшап калды шылкыйып.
Баарысы сөздү таштады,
Эми эр Манас кайра баштады:
"Кары-жашка эп болсо,
Мен биле турган кеп болсо,
Оймоктуудан узду алам,
Оюмда жүргөн кызды алам.
Керемети кеңди алам,
Акыл-эси ошонун
Мени менен теңди алам.
Алты жылдык зыянды
Биле турган кызды алам,
Акыл кошуп жаныма
Жүрө турган кызды алам.
Жан жолдошко жаман сөз
Айтпай турган кызды алам.
Жаман жерге жамбаштап
Жатпай турган кызды алам.
Бейбаштардын үйүнө
Кирбей турган кызды алам.
Бейжайлык менен кесирди
Билбей турган кызды алам.
Ачыгын сөздүн сүйлөйүн,
О, журтум, тайсалдатып не кылам?
Караанын көрүп, жай уктум,
Чыны мен Каныкей алсам деп турам!
Тетиги чоң Букардын Темиркан,
Анын ылакап аты Каракан.
Каракандын кызы ошол,
Манасыңа жараган!".
Бай Жакып сөздү баштады:
"Алмамбет, Бакай, келчи, - деп, -