Манас баатырдын Каныкейге уйлонушу
Көпкөк темир курч болот
Көмкөрө башка кийди эми.
Кабырганын себилди*,
Киндиктин өөдө жагына
Кийген экен бул бейбак
Ок өтпөгөн темирди.
Тула боюн топчулап,
Толукшуган кайран бет
Бек бекитип үпчүлөп,
Алтын жаак айбалта
Артык жайлап билди эми
Кагышка салчу Ак тинте*,
Ач билекке илди эми.
Комокойлуу сыр найза
Учун болот улаткан,
Темирге сайса, өтсүн деп,
Токтобой кирип кетсин деп,
Бөрү тил кылып болотту
Бөгөн-бөтөн суулаткан,
Ошол кезде Каныкей
Өрүмдөн чачы өтө элек,
Өзү бала секелек.
Басып чыкса, бейбакка
Баары Букар таң калып,
Кожо, молдо аралаш
"Кокуй, бейбак, кантет" - деп
Карап турду жарданып.
"Эркек эмес, кыз болуп,
Эңдирип иер бекен деп,
Эпсиз баатыр эмеге,
Жеңдирип иер бекен" -
Журт чочулап турганда,
Каныкейдин ак сарай
(Кыз да болсо бейбактын
Сөөлөтү артык бирдалай!)
Ал сарайды карасаң,
Асем менен жайлалуу,
Кагыш болсо, минуугө
Канча тулпар байлалуу.
Ал тулпардын ичинде
Көргөндөр мактап даң кылат
Каныкейдин Каракашка аргымак;
Сом туягы чарадай,
Арт жагында соорусу
Эркин жаткан талаадай.
Кетенчиктеп турбастан,
Келген жоодон чочунуп,
Ашып-шашып Каныкей,
Аргымакты токунуп,
Чаболоңун бек тартып,
Куюшканын узартып,
Жоого уруучу добулбас
(Үнүн уксаң, оолак кач)
Кайра байлап капшырып,
Кыраан тууган Каныкей
Канжыгага тапшырып,
Көк найза колдо койкоюп,
Көк жеке* бутта чойкоюп,
Кара болот кылычты
Жанына жалаң байланып,
Жолборстой бейбак жөнөсө,
Казыналык сарайдан
"Алдам өзүң сакта — деп,
Аң-таң калды далай жан.
Чоң Букардын үстүндө
Казыналык мунара,
Бул Каныкей чиркиндин
Айласы канча сураба.
Мунаранын түбүнө
Сайышка майдан кылдырган,
Жыгылса, жумшак болор деп,
Буттап алтын зер берип,
Кара кумдан тундурган.
Каптап кумду төктүргөн,
Балбандарга тептирген.
Сайыш кылчуу майданда
Көк найза булгап бакырып,
Каныкей турду ошондо
"Жекеге, бери келгин!" - деп,
Эр Чубакты чакырып.
"Көк рапыс тон кийген,
Көкала сындуу ат минген,
Алыстан келген эреним,
Көп жерди көргөн береним,
Көкала оозун буруңуз,
Кеп айтам, угуп туруңуз.
Баатыр болсоң, эр болсоң,
Чаманы чактап көрөлү,